S4M Security

Merhaba,

Bir önceki yazıda anlattığım cookilerin nerelerde nasıl kullanılıyor bahsetmiştim. Eğer ki okumamış ve bu konuda bilgi sahibi değilseniz göz atmanızda fayda var. Buraya tıklayarak okuyabilirsiniz.

Bu yazımda arama motorlarından kabaca bahsedip aralarından en harikasından farklarıyla, veri gizliliği adına güvenliğiyle ön plana çıkmış ayrıcalıklı kullanım kolaylıklarıyla donatılmış DuckDuckGO arama motorundan bahsedeceğim. 

Arama Motoru Nedir?

Arama motorları çokta eskiye dayanan bir hizmet biçimi değildir aslında. 1990 Senesinde ilk arama motorları dünyaya gelmişti. Ve yaygınlaşmasıyla insanlar rastgele web sayfasının dış ip adresini aratıp bulmak yerine zamanla doğru bilgiyi hızlı şekilde bulma eğilimine geçtiler.

Arama motoru temelinde internet dünyasında tüm bilgisayarların kendi bünyelerinde barındırdığı web sayfalarına ait kelimeleri/dosya/video vb. bilgileri toplayıp kullanıcının aradığı sayfayı önüne koymak için tasarlanan web sayfalarıdır. Örneğin dünyanın en büyüğü Google arama motoru.

Siz “https://www.google.com” adresine gittiğinizde sizin internette aratmak istediğiniz şeyi girmenizi ister. Siz aradığınız kelimeyi girdikten sonra internette dolanan örümcekleri (küçük programlar diyebiliriz. Girilen kelimeyi internette arayarak tüm sayfaları gezip içinde bulup anlamlandırıp ekrana vermektedir.) Ve Google aratılan kelime ile uyumlu olup olmadığını çözümleyip bir listeye koyar. Dolayısıyla sizde aradığınız bir yazı, bir sayfa bir kelimeyi rahatlıkla bulabilirsiniz.

Zararları Neler?

Esasında zararları yok denilebilir ama elbette ki sizin internet kullanıcı kimliğinizi çıkarıp bunu dijital pazarlama adına satması zarar sayılmazsa.

Misal Yahoo, Bing, Google, Yandex vb. Bunların hepsi sizin kimliğinizi çıkarıp örn: “Bu adam s4msecurity adresinde dolanıyor, demek ki bilgisayar konusunda meraklı!” gibi bilgiler edinip sizlerin tarayıcınızda bulunan çerezlerinize depolayıp bu bilgileri reklam ajanslarına veya doğrudan para karşılığında satıyorlar. 

(Şimdi bu dediğime karşı çıkacak birileri eminim olacaktır. “Nereden biliyorsun sattığını?” Diyecek olursanız, internette daha doğrusu derin internette çok ispatlanmış örnekleri mevcut. Ve bununda geçtiğimiz günlerde benzer vakaları çok sık gördük. Edt Bkz: “Chrome Private Sekmede verileri çalıyor!” Bir bakın derim.) 

Yararları Nelerdir?

Sayısız yararı var tabi ki. Öncelikle interneti kullanılabilir, geliştirilebilir bir su gibi ihtiyaç haline getiren en büyük teknolojilerdir arama motorları. Ve siz okul ödevlerinizi, bir haberi, bir olayı aramak istediğinizde elbette ki bu teknolojileri kullanmak zorundasınız.

DuckDuckGO Farkı Nedir?

Bir kere duckduckgo bir şirket veya bir devlet tarafından destek almamaktadır. İnsanlıktan gücünü almaktadır. Vakıf mantığında yürütülen bir projedir. Bu projeye destek olabilirsiniz. Gerekse yazılımla ilgileniyorsanız yeni eklentiler, temalar veya parasal anlamda bağışta bulunup bu ayrıcalığı üst düzey olan arama motorununun gelişmesinde katkı sağlayabilirsiniz.

DuckduckGo Bir kısmı Açık kaynaklı bir projedir ve bunun artılarının başında sizin verilerinizi çalıp çalmadığını GitHub proje hesabında kodları inceleyerek görebilmeniz.(Adres: https://github.com/duckduckgo) Ve dünyaya açılan bir proje olduğu için yolsuzluk durumu olursa bu direk farkedilir olmasıdır.

DuckDuckGO… Benim şanslı ördeğim, tüm dürüstlüğümle belirtmem gerekli ki bir Google kadar kaliteli bir arama gerçekleştirmemektedir. Ama VPN gibi sanal ağlarla gizlenip illegal konulara bakmak isterseniz misal devlet konularını araştırmak istiyorsanız VPN kullanıp Google’a giriş yapmak istediğiniz de sizden Cookie isteyecek ve kişiliğinizi çıkartmak isteyecektir. DuckDuckGo’da öyle bir şey söz konusu değil. İstediğiniz gibi özgürce internette takılabilirsiniz. Ne bir Cookie ne bir veri alma işlemi, hiçbir şey yok…

Ayrıca çok komiğime giden bir güncelleme ile Google’da karanlık tema kullanımını sanki dünyada ilk kendisi yapmış gibi bağırdı. DuckDuckGo senelerdir yapmakta. 🙂 Oldukça komiğime gitmişti, hemde birden çok tema ile destekleyen DuckDuckGo bunlarla sınırlı değil.

Aramaları Şekillendirme 

DuckDuckGo yukarıda ki resimde de görüldüğü gibi sizlere bir takım arama tercihleri sunar. Bunlara göre çıktıları verir. Örneğin ben “Turkey” kısmını aktif edersem sadece Türk sitelerini arayacaktır. Veya başka bir ülkeden olsun farketmez. 

Bununla beraber, “Safe search” alanı vardır. Bu sizin güvenliğinizi konu alan bir kısımdır. Hangi tür sayfalarda internet sörfü yapacağınızı seçmenizi sağlar. Örneğin güvenliği moderate yaparak güvenli olmadığını gördüğü siteleri önünüze getirmez. Misal bir web sayfası sizlerin çerezlerini almak istediğinde bunu yakalar ve arattığınız kelime o sayfada geçse dahi indexleme yapmamaktadır. 

“Any time” alanı, bu arattığınız değere uygun olarak zaman aralığı kısmı girilmesini sağlar. Böylelikle bir haberi aratmak istediğiniz de karşınıza 10 sene önceki içinde aynı kelime geçen haberleri görmemiş olursunuz.

Settings kısmında da çok detaylı font, tema vb. düzenlemeleri yaparsınız ve o tarayıcıdan her girdiğinizde tüm tasarım ona göre olur. 🙂 

Bunlarla sınırlı değil tabi ki . Bu normal kullanım için güzel kısımları. Birde korsanların da kullandığı ve bilgi çalmaya yarayan internette pasif veri toplama işlemleri için kullanım şekli vardır.

Gelişmiş Arama İpuçları

Gelişmiş arama ipuçları nelerdir? Diyecek olursanız, normal kullanıcı bir üstte ki açıkladığım kısımları kullanır. Neticede istediği şey bir bilgi almaktır. “Bugün hava kaç derece?” sorusunun yanıtını aramaktır.

Ama internette diğer web sayfalarından dosya almak, sadece bir sayfaya özgü olarak dosya/bilgi almak isterseniz o zaman işte gelişmiş arama ipuçlarını kullanamanız gerekmektedir.

Düz kullanım – Örn: kedi köpek

Bu şekilde kedi veya köpek geçen terimleri aramaya yarar. ikisinide getirmeye çalışır.

Belirli cümleleri bulma – Örn “Kedi ve köpek”

Arama kısmına tırnak işaretleri (“) arasında  “hayat çok güzel” diye aratırsanız sadece bu cümlenin getirdiği sonuçları sizlere verecektir.

İki kelime arasında önemli olanı vurgulama – Örn: kedi +köpek, Örn: kedi -köpek

Bu gibi aramalarda önüne artı (+) işareti konulan kelimeler ön plana daha çok çıkarken eksi (-) olanlar daha az çıkacaktır.

Bir kelimenin içinde geçtiği dosya tipini aratma – Örn: kedi filetype: .PDF

Bir bilgiyi bir dosya içinde arıyorsanı örneğin bir siber konuda makale arıyorsanız misal yapay zeka zehirlenmesi üzerinde bir pdf aratmak istiyorsanız yapmanız gereken: yapay zeka zehirlenmesi filetype: .pdf  olarak aratmanız sonucunda ekrana sizlere içinde istediğiniz kelimeyi getiren pdfleri çıkaracaktır. PDF sadece örnek ayrıca büyük harf zorunlu değil. Siz docx de yapabilirsiniz. Yada .xlsx gibi artık ne arıyorsanız dosya biçimi ne olacaksa.

Bir kelimeyi bir site içinde arama – Örn: kedi site: instagram.com

Bir sitede bir kelime arıyorsnuz ve çok fazla sayfa var örneğin haber sitelerinde rezalet gibi, yani bir üniversite sınavı açıklanmış mı açıklanmamış mı bakmak için sizi sitede kırk takla attırıyorlar. Bundan kurtulmak için örneğin: açıklama site: sabah.com.tr olarak aratmanız size aradığınız sınav sonucunuzun açıklanıp açıklanmadığını verecektir.

Bir kelimenin içinde geçtiği sitelerde filtreleme yapmak için – Örn: kedi -site: instagram.com

Örnekte verildiği gibi aratmanız durumunda kedi kelimesini geçtiği instagram sayfaları önünüze gelmeyecektir.

Sayfa URL’lerinde arama yapma – Örn: inurl: kedi

Bir sayfa urleleri içinde arama yapmanızı sağlayan bir özellikltir. Yani misal, inurl: cats olarak yazıldığında önünüze sayfalarda link içinde “cats” kelimesinin geçtiği linkler gelmeye başlayacaktır.

Sayfa başlıklarında arama yapma – Örn: intitle: dogs

Sayfaların başlıkları mevcuttur bunlar her sayfada değişir ve genelde konu başlığını ele alır. İşte bu gibi durumlarda kullanmanızı sağlayacak bir özellik. Kullanımı çok basit intitle:kopek yazarsanız başlığında “kopek” olarak geçen sayfaları önünüze getirecektir.

Ne varsa getir! – Örn: kedi * köpek * kuş

Bu şekilde arama yapmanız sayfa içinde geçen kelimeleri anahtar olarak alıp arama sonuçlarını getirmektedir. 

 Ayrıca bu gelişmiş arama ipuçlarını birlikte de kullanabilirsiniz. Yani siteyi belirtip dosyayı belirtip içinde geçen kelime veya cümleleri aratabilir siniz.

Sayfalar Arası Arama Aktarma

Evet DuckDuckGo bunlarla da sınırlı değil. Bir aramayı başka arama motorları veya sosyal medyalarda veya e-Ticaret sitelerinde yapmak mı istediniz. Başına ünlem (!) koyun ve arama yapacağınız platformu belirterek arayacağınız kelimeyi girin. Örn: !g Deneme. G baş harfinden de anlaşılacağı üzere Google, sizleri arama yapacağınız siteye direk atar ve aramayı sizin için gerçekleştirir. Tüm arama yapacağınız mecraların listesi: Bang! Bu özellik ile Wikipedia, Twitter gibi farklı alanlarda da direk arama yapabilirsiniz.

Proxy Ayarlarınıza Bağlı Kalmaksızın Arama Özgürlüğü

Tor ağına bağlantı kurdunuz ve onion uzantılı katmanlarına giriş yaptınız… Peki bunlarla beraber şifreli bağlantıda gezmek istediniz… Ancak onion adresler oldukça zor türdendir örneğin: 3g2upl4pq6kufc4m.onion bu adrese direk tıkladığınızda açılmayacaktır. Ve tabi olarak sizi neyin beklediğini bilemeyeceksiniz.

Özel bir ağ ile bağlantı kurabilirsiniz. Tor servsini indirip çalıştırıp giriş yaptığınızda internetin karanlık sularında artık gezinmeye başlayacaksınız diyelim… Eee! peki arama motoru yok! İşte o an DuckDuckGo yine yanınızda ve evet internetin karanlık sularında gezerken sizlere yardımcı olmak için aynı kabileyette hizmet vermektedir. Yukarıda ki adres DuckDuckGo’ya ait bir link ama tıkladığınızda çalışmayacak. Çünkü doğru internet ayarlarına sahip değilsiniz. Tor ağına bağlantı kurmanız gerekmektedir.

Peki Bununla Neler Mi Yapılır?

Bir tanıdığım var, kız arkadaşının onu aldattığını gelişmiş arama ipuçları ile instagramda resmini bularak öğrendi…

Açıkçası Google’da da benzer şeyler yapılabiliyor ancak büyük bir fark ile. Google sizi izliyor. DuckDuckGo izlemiyor.

Sanırım yeterli olmuştur. Eee o halde ne bekliyorsun? Bu adresten bu arama motorunu kullanabilirsin: https://duckduckgo.com/

Bol bilişimli günler 🙂